Đồ gá là gì? – Khái niệm đồ gá

Đồ gá (jig) hay còn gọi là mâm cặp. Đây là một trang bị công nghệ rất cần thiết trong gia công cơ khí, chế tạo máy, kiểm tra và lắp ráp sản phẩm cơ khí, dùng để xác định chính xác vị trí và kẹp chặt phôi.

Tăng năng suất và tối đa hóa sản xuất là mối quan tâm hàng đầu của các nhà sản xuất. Đồ gá là dụng cụ hỗ trợ sản xuất được sử dụng để gia tăng chất lượng, độ tin cậy và chính xác của quá trình sản xuất. Đồng thời cũng giảm thiểu thời gian chu kỳ sản xuất và nâng cao an toàn cho người lao động.

Về cơ, gia công đồ gá cung cấp quy trình sản xuất chính xác. Đặc biệt, có thể lặp lại và thay thế cho nhau, bên cạnh đó còn giảm thời gian sản xuất và lỗi của con người.

Từ thông tin trên, bạn đã hiểu hơn về đồ gá là gì. Hãy cùng Cơ khí Hải Âu tiếp tục “khám phá” chi tiết hơn về gồ gá ở các mục bên dưới nhé!

Công dụng của đồ gá

Sau khi đã hiểu rõ được đồ gá là gì, chúng ta tiếp tục tìm hiểu đến công dụng của trang bị công nghệ này.

Trong trang bị công nghệ, đồ gá chiếm tỷ lệ rất lớn. Đồ gá thường có kích thước tương đối nhỏ trong máy phay, máy tiện… Tuy nhiên, nó lại có những công dụng rất quan trọng. Vậy, công dụng của đồ gá là gì? Việc sử dụng đồ gá cho phép giải quyết các vấn đề sau:

• Làm tăng nhanh quá trình định vị chi tiết trên máy cắt kim loại (không cần lấy dấu)

• Cố định vị trí chi tiết đã định vị, không có ngoại lực làm rung động hay làm xê dịch, đảm bảo vị trí chính xác giữa dụng cụ cắt và phôi

• Định vị và dẫn hướng dụng cụ cắt trong máy doa, máy khoan…

• Giảm cường độ lao động của công nhân

• Giảm nhẹ sức lao động mà vẫn đảm bảo yêu cầu năng suất

• Mở rộng khả năng công nghệ của máy. Từ đó cho phép gia công những bề mặt phức tạp trên các máy thông thường.

Đồ gá cần phải đạt 2 tiêu chuẩn: kẹp chặt tốt và định vị tốt.

Cấu tạo của đồ gá jig

Một đồ gá thường sẽ có cấu tạo chung như sau:

• Bộ phận định vụ

• Bộ phận kẹp chặt

• Các cơ cấu truyền lực

• Các cơ cấu dẫn hướng, so dao

• Các cơ cấu quay và phân độ

• Thân và đế đồ gá

• Cơ cấu định vị và kẹp chặt đồ gá vào máy

Ưu điểm nổi bật của đồ gá chính xác

Việc sử dụng đồ gá có rất nhiều ưu điểm và lợi thế:

• Tiết kiệm thời gian, tăng năng suất: Đồ gá làm tăng năng suất bằng việc loại bỏ các thao tác định vị và kiểm tra thường xuyên. Vì tăng tốc độ nên thời gian hoạt động cũng giảm.

• Khả năng thay đổi và chất lượng: Đồ gá tạo điều kiện thuận lợi cho việc sản xuất số lượng lớn sản phẩm với mức độ chính xác cao. Đặc biệt là có chất lượng đồng nhất và có khả năng thay thế cho nhau với chi phí cạnh tranh.

• Giảm kỹ năng, ít thao tác: Việc định vị, kẹp chi tiết gia công đều được thực hiện bởi các bộ phận dẫn hướng dụng cụ. Do đó, nhu cầu về lực lượng lao động lành nghề được giảm thiểu.

• Giảm chi phí: Giảm phế liệu, sản lượng cao, dễ dàng lắp ráp, tiết kiệm chi phí lao động… Tất cả đều dẫn đến giảm chi phí sản xuất cuối cùng.

Phân loại đồ gá ijg

1. Phân loại đồ gá theo công dụng

Dựa vào công dụng, đồ gá được phân thành 3 loại: đồ gá lắp ráp, đồ gá kiểm tra và đồ gá gia công.

• Đồ gá gia công cơ khí thường có nhiều loại như: đồ gá tiện, đồ gá phay, đồ gá khoan…

• Đồ gá kiểm tra được sử dụng để kiểm tra phôi/ chi tiết ở các nguyên công trung gian hoặc nguyên công cuối cùng của quy trình công nghệ. Bên cạnh đó, nó còn được dùng để kiểm tra các bộ phận lắp ráp của sản phẩm.

• Đồ gá lắp ráp được sử dụng để thực hiện các mối lắp ghép chi tiết lại với nhau. Từ đó tạo thành các cụm lắp ráp hoặc sản phẩm.

2. Phân loại đồ gá theo tính chất vạn năng

Theo tính chất vạn năng, đồ gá được chia thành 2 loại:

• Đồ gá vạn năng: Là loại đồ gá có thể sử dụng cho nhiều loại chi tiết khác nhau về cả hình dáng và kích thước. Một số đồ gá vạn năng như: bàn đá quay, đầu phân độ, vấu kẹp, ê – tô…

• Đồ gá chuyên dùng: Là loại đồ gá chỉ sử dụng được cho 1 loại chi tiết duy nhất.

3. Phân loại đồ gá jig nguyên tắc truyền lực kẹp

Dựa vào nguyên tắc truyền lực kẹp, đồ gá được chia thành 4 loại:

• Đồ gá cơ khí

• Đồ gá khí nén, thủy lực

• Đồ gá chất dẻo

• Đồ gá điện từ

Các loại đồ gá phổ biến hiện nay

1. Đồ gá phay

Đồ gá phay được cấu tạo bởi các bộ phận định vị, bộ phận kẹp chặt, bộ phận dẫn hướng và vỏ đồ gá. Ngoài ra, còn có một số chi tiết đặc biệt khác như chốt định hướng, căn so dao, cữ so dao.

Khi phay, lực cắt lớn và cắt gián đoạn nên rung động lớn. Vì thế mà đồ gá phay cần có kích thước lớn và độ cứng vững.

Đồ gá phay có thể phân thành các loại:

• Đồ gá phay một chi tiết

• Đồ gá phay nhiều chi tiết

• Đồ gá phay tiến dao thẳng hay tiến dao vòng

• Đồ gá phay tiến dao theo một đường cong chép hình.

2. Đồ gá tiện

Theo chức năng, đồ gá tiện có thể là:

• Phôi có chuyển động quay: đồ gá mâm cặp, đồ gá nối với trục chính của máy tiện thông qua lỗ côn của trục chính.

• Phối cố định, dao quay: đồ gá lắp trên sống trượt của bàn máy tiện.

• Đồ gá dao: cơ cấu chép hình, cơ cấu rút dao nhanh.

• Đồ gá lắp trên 2 mũi tâm của máy tiện như trục gá.

Đối với các đồ gá lắp chặt vào trục chính của máy tiện và có chuyển động quay, khi thiết kế, cần phải chú ý biện pháp bảo vệ máy và bảo vệ an toàn cho công nhân. Cụ thể là cần chú ý đến lực ly tâm, đảm bảo cân bằng động và các chi tiết của đồ gá không có cạnh sắc.

3. Đồ gá khoan

Đồ gá khoan được sử dụng trên máy khoan có nhiệm vụ xác định vị trí tương quan giữa dụng cụ cắt và phôi. Đồng thời còn có chức năng kẹp chặt phôi để gia công lỗ như doa, khoan, khoét.

Ngoài ra, đồ gá khoan còn có các loại dụng cụ phụ để kẹp chặt dao như: mang ranh, đầu kẹp ta – rô, đầu kẹp nhanh.

4. Đồ gá kẹp

Đồ gá kẹp được sử dụng để cố định vị trí của các chi tiết sau khi đã định vị. Từ đó giúp chống lại tác động của ngoại lực trong quá trình gia công, làm cho chi tiết không được xê dịch và rời khỏi vị trí đã được định vị.

Cần lưu ý rằng, quá trình đặt gá bao giờ cũng phải thực hiện theo quy trình sau: Định vị rồi mới kẹp chặt. Không bao giờ được làm ngược lại.

5. Đồ gá lắp ráp

Đồ gá lắp ráp được sử dụng trong việc lắp ghép các chi tiết lại với nhau. Từ đó để liên kết và tạo ra các cụm sản phẩm, giúp sản phẩm đạt được độ chính xác cao và đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật.

Đồ gá lắp ráp thường sẽ được sử dụng trong các trường hợp sau:

• Kẹp chặt các chi tiết cơ sở của đơn vị lắp ráp

• Gá đặt chính xác các chi tiết lắp ráp

• Tạo biến dạng của chi tiết lắp ráp

• Nén, ép khi lắp ráp có yêu cầu

6. Đồ gá mài – cà

Đồ gá mài – cà thường có 2 loại: mài phẳng và mài tròn trong.

• Mài phẳng: Chi tiết phẳng có thể gá được trực tiếp trên bàn từ. Còn chi tiết trục và chi tiết phức tạp thì dùng đồ gá đặt trên bàn từ.

• Mài tròn trong: Trong trường hợp này, cần sử dụng mũi tâm kẹp tốc.

7. Đồ gá chuốt

Đồ gá chuốt có kết cấu khá đơn giản, thường là một chi tiết dạng bích, dạng bạc để định vị phôi. Khi chuốt rãnh, cần có cơ cấu phân độ.

Do lực chuốt lớn nên chi tiết gia công được lẹp chặt. Đồ gá chột không cần cơ cấu kẹp.

Kết luận

Đồ gá được xem là yếu tố quan trọng và cần thiết trong công nghệ sản xuất. Hy vọng rằng, qua bài viết trên, bạn đã có thể trả lời được câu hỏi Đồ gá là gì và những thông tin xung quanh nó.

Cơ khí Hải Âu là công ty gia công cơ khí chính xác, gia công đồ gá, chi tiết máy uy tín hàng đầu tại Miền Bắc, đảm bảo chất lượng, tiến độ và giá cả cạnh trạnh. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hay thắc mắc gì, hãy liên hệ với Cơ khí Hải Âu theo thông tin dưới đây để được tư vấn và giải đáp.

THÔNG TIN LIÊN HỆ

• Liên hệ gia công: 0986.848.724 (Zalo – Viber –)
•  Địa chỉ: KHU VÂN TRẠI, PHƯỜNG VÂN DƯƠNG, THÀNH PHỐ BẮC NINH
•  Website: https://cokhihaiau.com.vn/
•  Email: nhnguyet@gmail.com